Ενότητες:

Η ραγδαία εξέλιξη της επιστήμης και της τεχνολογίας και οι αυξημένες απαιτήσεις της αγοράς εργασίας καθιστούν σήμερα τις μεταπτυχιακές σπουδές απαραίτητο συμπλήρωμα των προπτυχιακών. Η ανάγκη για εξειδικευμένη γνώση και περαιτέρω εκπαίδευση φαίνεται μέσα από την έντονη ανταπόκριση των αποφοίτων των ανώτατων σχολών στα μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών εσωτερικού και εξωτερικού. Η αναζήτηση μεταπτυχιακού προγράμματος είναι διαδικασία που απαιτεί προσπάθεια και χρόνο, καθώς οι επιλογές των προγραμμάτων και οι σχετικές πληροφορίες που πρέπει να λάβει υπόψη του ο ενδιαφερόμενος , είναι πολλές.

Το Γραφείο Διασύνδεσης έχει εκδόσει σχετικό συμβουλευτικό οδηγό με στόχο την πληροφόρηση για θέματα επιλογής μεταπτυχιακών σπουδών και φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα βοήθημα προς τους φοιτητές και αποφοίτους του Πολυτεχνείου Κρήτης στην αναζήτηση και προετοιμασία τους για την παρακολούθηση μεταπτυχιακών προγραμμάτων. Ο οδηγός "Προετοιμασία για Μεταπτυχιακές Σπουδές" διανέμεται δωρεάν από το Γραφείο μας.

Στο τέλος των προπτυχιακών σπουδών όλοι βρεθήκαμε μπροστά στο δίλημμα : μεταπτυχιακά ή εργασία; Σε αυτό το σημείο πρέπει να θέσετε και να απαντήσετε σε κάποιες βασικές ερωτήσεις που αφορούν την επιλογή σας για να ακολουθήσετε μεταπτυχιακές σπουδές:

1. Γιατί θέλω να κάνω μεταπτυχιακές σπουδές;
2. Διαθέτω τα απαραίτητα προσόντα για να πετύχω σε ένα μεταπτυχιακό πρόγραμμα ;
3. Έχω το ενδιαφέρον και είμαι πρόθυμος να αφιερώσω το χρόνο και τον κόπο που απαιτείται για την περάτωση ενός μεταπτυχιακού προγράμματος;
4. Ποιοι είναι οι κοντινοί και μακροπρόθεσμοι επαγγελματικοί μου στόχοι;
5. Είναι τα μεταπτυχιακά απαραίτητα για να πετύχω αυτούς τους στόχους;
6. Ο χρόνος και τα χρήματα που θα δαπανήσω σε ένα μεταπτυχιακό πρόγραμμα θα μου δώσουν μεγαλύτερη επαγγελματική ευελιξία;
7. Μήπως με την επιλογή για μεταπτυχιακά απλά καθυστερώ την απόφαση για σχεδιασμό της επαγγελματικής μου σταδιοδρομίας;
8. Ποια είναι η κατεύθυνση και το αντικείμενο σπουδών που θέλω να ακολουθήσω;

Εάν αποφασίσετε ότι θέλετε να κάνετε μεταπτυχιακές σπουδές, δώστε ιδιαίτερο βάρος στην τελευταία ερώτηση, καθώς η επιλογή του κατάλληλου αντικειμένου σπουδών είναι ίσως το πιο σημαντικό στοιχείο στην υλοποίηση των επαγγελματικών σας στόχων.

Συζητήστε με καθηγητές από το τμήμα σας σχετικά με τις προσδοκίες σας για μεταπτυχιακές σπουδές. Μπορούν να σας βοηθήσουν ουσιαστικά, εφόσον γνωρίζουν την ακαδημαϊκή σας απόδοση και τις μελλοντικές δυνατότητές σας. Επίσης μπορούν να σας προτείνουν εκπαιδευτικά ιδρύματα και μεταπτυχιακά προγράμματα κατάλληλα για τα μελλοντικά σχέδιά σας.

Δεν υπάρχουν απόλυτα κριτήρια για την αξιολόγηση μεταπτυχιακών προγραμμάτων ή σχολών που μπορούν να θεωρηθούν κατάλληλα για κάθε φοιτητή. Θα πρέπει εσείς να καθορίσετε τους προσωπικούς σας παράγοντες επιλογής. Mπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα παρακάτω στοιχεία για να αξιολογήσετε κάθε τμήμα/σχολή που βρίσκεται στην λίστα των πιθανών επιλογών σας και να βρείτε απάντηση στα σχετικά ερωτήματα.

Προϋποθέσεις εισαγωγής: Οι προϋποθέσεις εισαγωγής σε μεταπτυχιακό πρόγραμμα αφορούν το ακαδημαϊκό προφίλ του υποψήφιου, προκειμένου να γίνει δεκτός για σπουδές σε αυτό. Πόσο σημαντικό θεωρείται το κριτήριο του τελικού βαθμού του πτυχίου; Πόσο ανταγωνιστική είναι η υποψηφιότητα για αίτηση στο πρόγραμμα; Τι ποσοστό υποψηφίων γίνεται δεκτό; Ποια άλλα κριτήρια θεωρούνται σημαντικά για την επιλογή των υποψηφίων; Το τμήμα προτιμά κατά την επιλογή, υποψήφιους που έχουν αποφοιτήσει πρόσφατα ή υποψήφιους που έχουν κάποια σχετική με το αντικείμενο του τμήματος επαγγελματική εμπειρία ;

Περιεχόμενο προγράμματος και ερευνητικές κατευθύνσεις: Η δομή του προγράμματος σπουδών είναι ευέλικτη; Οι κατευθύνσεις του προγράμματος ευνοούν την πρωτότυπη έρευνα ή την πρακτική εφαρμογή γνώσεων; Υπάρχουν ευκαιρίες εργασίας φοιτητών σε ερευνητικά προγράμματα; Το περιεχόμενο του προγράμματος σπουδών είναι από τα πιο σημαντικά κριτήρια επιλογής μεταπτυχιακού. Μελετήστε με προσοχή τα μαθήματα που προσφέρονται, την περιγραφή τους και τον τρόπο με τον οποίο διεξάγονται.

Διδακτικό προσωπικό: Πόσους καθηγητές διαθέτει το τμήμα; Μήπως η φήμη του τμήματος εξαρτάται μόνο από ένα ή δύο μέλη του διδακτικού προσωπικού; Τι είδους ερευνητική εργασία ή άρθρα έχουν δημοσιευτεί από το τμήμα πρόσφατα; Αυτά τα στοιχεία θα σας δώσουν κάποια ιδέα για το αν τα ερευνητικά ενδιαφέροντα του διδακτικού προσωπικού είναι σχετικά με τα δικά σας.

Φήμη σχολής/τμήματος/προγράμματος: Είναι αναγνωρισμένα σε επίπεδο εθνικό ή διεθνές ; Είναι ήδη καθιερωμένα ή νέα σε λειτουργία; Υπάρχουν απόφοιτοι που είναι γνωστοί και έχουν καθιερωθεί επαγγελματικά; Συνήθως όσο πιο ψηλά σε κατάταξη είναι ένα πανεπιστήμιο, τόσο πιο πιθανό είναι να διαθέτει υψηλή ποιότητα σπουδών σε κάθε σχολή/τμήμα. Δώστε όμως προσοχή σε αυτό το σημείο καθώς πολλές φορές κάποιο πανεπιστήμιο μπορεί να είναι γνωστό, αλλά να μην έχει ιδιαίτερα ‘’δυνατό’’ τμήμα στο αντικείμενο που θέλετε εσείς να σπουδάσετε. Ισχύει και το αντίθετο: πανεπιστήμια που μπορεί να μην είναι τόσο φημισμένα, διαθέτουν υψηλού επιπέδου μεταπτυχιακές σπουδές ή έρευνα στον τομέα που ζητάτε.

Κατάταξη πανεπιστημίων: Στις περισσότερες χώρες δεν υπάρχει επίσημη κατάταξη πανεπιστημίων. Σε αρκετές περιπτώσεις επίσημοι κρατικοί φορείς αξιολογούν σε τακτά χρονικά διαστήματα κυρίως την έρευνα σε επιμέρους τμήματα των πανεπιστημίων, όπως π.χ. ο φορέας RAE (Research Assessment Exercise) για τα Βρετανικά Πανεπιστήμια. Όσον αφορά δε τις αξιολογήσεις των πανεπιστημίων από τον τύπο, αυτές δεν αποτελούν επίσημη πηγή πληροφόρησης. Αν τις συμβουλευθείτε, πρέπει να δώσετε ιδιαίτερη προσοχή, καθώς υπάρχει σημαντική διαφορά στα κριτήρια αξιολόγησης και στις σχετικές πληροφορίες που χρησιμοποιούνται σε κάθε αξιολογική κατάταξη.

Κόστος προγράμματος / Υποτροφίες: Υπάρχουν δίδακτρα; Ποιο είναι το κόστος σπουδών και διαβίωσης (Συμβουλευθείτε σχετικούς οδηγούς που έχει εκδώσει το Γραφείου Διασύνδεσης για διάφορες χώρες); Υπάρχουν θέσεις βοηθών καθηγητών ή βοηθών σε ερευνητικά προγράμματα και ποιες είναι οι προϋποθέσεις επιλογής σε αυτές τις θέσεις; Τι είδους υποτροφίες είναι διαθέσιμες από το τμήμα και για πόσους υποψήφιους φοιτητές ;

Ζήτηση στην αγορά εργασίας: Τι θα κάνετε το χρονικό διάστημα που θα ακολουθήσει αφού ολοκληρώσετε τις μεταπτυχιακές σπουδές σας; Είναι καλό να πληροφορηθείτε σχετικά με τις τάσεις της αγοράς εργασίας σε σχέση με την ειδικότητα που προσφέρει το πρόγραμμα. Τι ποσοστό των αποφοίτων του τμήματος επιτυγχάνει στο να βρει εργασία; Σε ποιο βαθμό βοηθά το τμήμα ή το πανεπιστήμιο να βρουν οι απόφοιτοί του εργασία;

Αναγνώριση τίτλου σπουδών: Είναι ο τίτλος του προγράμματος αναγνωρισμένος στην Ελλάδα;

Υπηρεσίες πανεπιστημίου: Πληροφορηθείτε για θέματα που αφορούν πανεπιστημιακές εγκαταστάσεις, φοιτητικές εστίες, σίτιση, ιατρική ασφάλιση κλπ.

Τοποθεσία πανεπιστημίου: Λάβετε υπόψη σας το φυσικό, πολιτικό, κοινωνικό, πολιτιστικό κλίμα της χώρας που βρίσκεται το πανεπιστήμιο. Να θυμάστε ότι θα περάσετε αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα σπουδάζοντας στον τόπο που θα επιλέξετε.

Τα είδη μεταπτυχιακών προγραμμάτων καθώς και οι τίτλοι, διαφοροποιούνται ανάλογα με το εκπαιδευτικό σύστημα κάθε χώρας (Ειδικές πληροφορίες ανά χώρα μπορείτε να βρείτε στους εξειδικευμένους Οδηγούς Μεταπτυχιακών Σπουδών Εξωτερικού του Γραφείου Διασύνδεσης). O πιο διαδεδομένος μεταπτυχιακός τίτλος που ακολουθεί μετά τις προπτυχιακές σπουδές είναι το Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης ή Master (Στο υπόλοιπο κείμενο θα χρησιμοποιείται ο όρος Master). Η συνήθης διάρκεια για την απόκτηση τίτλου Master είναι 12-24 μήνες για την Ευρώπη και 24 μήνες για την Β. Αμερική. Σε ένα τυπικό 12μηνο Master οι πρώτοι εννέα μήνες περιλαμβάνουν διδασκαλία μαθημάτων, σεμινάρια και εξετάσεις. Οι υπόλοιποι τρεις μήνες είναι αφιερωμένοι στην εκπόνηση διατριβής (Dissertation/Master Thesis/These) που κατά κύριο λόγο είναι υποχρεωτική. Στα μεταπτυχιακά προγράμματα που απαιτούν δύο έτη σπουδών ο αριθμός υποχρεωτικών μαθημάτων είναι μεγαλύτερος και η εκπόνηση της μεταπτυχιακής διατριβής διαρκεί περισσότερο.

Τα διπλώματα Master έχουν ονομασίες που περιλαμβάνουν τον τομέα ή την ειδικότητα ως μέρος του μεταπτυχιακού τίτλου. Τα πιο βασικά είναι, το δίπλωμα Master of Sciences (M.Sc.) που απονέμεται για μεταπτυχιακές σπουδές σε τομείς εφαρμοσμένων επιστημών, το Master of Engineering (M.Eng.) σε επιστήμες Μηχανικών, το Master of Arts (M.A.) σε τομείς όπως τέχνες, ανθρωπιστικές και άλλες επιστήμες. Το δίπλωμα Master in Business Administration (MBA) απονέμεται για μεταπτυχιακές σπουδές στον τομέα διοίκησης επιχειρήσεων.

Το Διδακτορικό πρόγραμμα σπουδών (Doctorat/Doctorate/Ph.D.) διαρκεί 3-4 έτη και βασίζεται στην εκπόνηση πρωτότυπης επιστημονικής έρευνας η οποία δημοσιεύεται σε μορφή διατριβής βάσει της οποίας κρίνεται ο υποψήφιος. Η έρευνα υλοποιείται υπό την εποπτεία ενός καθηγητή που ελέγχει την πρόοδο του υποψηφίου.

Εκτός από την εκπόνηση της έρευνας, μπορεί να απαιτείται η παρακολούθηση μαθημάτων ανάλογα με το πρόγραμμα καθώς και η επιτυχής εξέταση σε κύκλους μαθημάτων, πράγμα που συνήθως διαφοροποιείται από χώρα σε χώρα. Αν ο υποψήφιος έχει γίνει δεκτός σε πρόγραμμα διδακτορικού κατ’ ευθείαν μετά την αποφοίτησή του από προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών, μπορεί να χρειαστεί να παρακολουθήσει έναν αριθμό μεταπτυχιακών μαθημάτων. Μία συνήθης πορεία μεταπτυχιακών σπουδών είναι η απόκτηση αρχικά ενός τίτλου Master και η συνέχιση των σπουδών σε διδακτορικό επίπεδο.

Στις περισσότερες περιπτώσεις η επιλογή υποψηφίων γίνεται από επιτροπή που αποτελείται από μέλη του διδακτικού προσωπικού του εκάστοτε τμήματος. Κάθε πανεπιστήμιο θέτει τα δικά του ελάχιστα απαιτούμενα προσόντα τα οποία πρέπει να ικανοποιεί ο υποψήφιος για να γίνει δεκτός. Τα βασικά προσόντα επιλογής υποψήφιων σε μεταπτυχιακά προγράμματα περιλαμβάνουν:

Γνωστικό Αντικείμενο Πτυχίου/Διπλώματος: Οι προπτυχιακές σπουδές, σε τομέα συγγενή με το μεταπτυχιακό πρόγραμμα στο οποίο υποβάλλεται η αίτηση, θεωρούνται απαραίτητες.

Μέσος όρος πτυχίου & βαθμολογία μαθημάτων: Διαφέρει από τμήμα σε τμήμα, αλλά συνήθως ζητείται τελικός βαθμός πτυχίου μεγαλύτερος του 7-7,5/10 για επίπεδο Master και 7,5-8/10 για επίπεδο διδακτορικού. Αν δεν έχετε πάρει ήδη πτυχίο θα πρέπει να κάνετε μία εκτίμηση του τελικού σας βαθμού συνυπολογίζοντας και τον αναμενόμενο βαθμό της διπλωματικής σας εργασίας. Μερικές φορές οι επιτροπές δέχονται φοιτητές κάτω του ελάχιστου αποδεκτού βαθμού, υπό συνθήκες και εφόσον η απόκλιση είναι μικρή. Σημαντική επίσης θεωρείται και η βαθμολογία στα μαθήματα που έχουν άμεση σχέση με το γνωστικό αντικείμενο σπουδών στο οποίο στοχεύετε.

Ερευνητική ή εργασιακή εμπειρία: Η ερευνητική δραστηριότητα που προκύπτει κυρίως από δημοσιεύσεις επιστημονικών άρθρων ή συμμετοχή σε ερευνητικά προγράμματα αποτελεί ουσιαστικό προσόν, ιδιαίτερα στα διδακτορικά προγράμματα σπουδών. Επίσης η επαγγελματική ενασχόληση σε αντικείμενο συγγενές με το μεταπτυχιακό πρόγραμμα είναι θετικό προσόν.

Γνώση γλώσσας σπουδών ή/και ξένης γλώσσας: Όσον αφορά τις σπουδές στο εξωτερικό απαραίτητο κριτήριο εισαγωγής θεωρείται η γνώση της γλώσσας σπουδών. Κάθε πανεπιστήμιο ορίζει το επίπεδο και το πιστοποιητικό επάρκειας γνώσης της γλώσσας που θέτει ως προϋπόθεση. Αξίζει να σημειωθεί ότι αρκετά πανεπιστήμια χωρών όπως π.χ. Ολλανδία, Γερμανία, Σουηδία προσφέρουν προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών (International Study Programs) στην Αγγλική γλώσσα. Επίσης σχεδόν σε όλα τα μεταπτυχιακά προγράμματα απαιτείται γνώση της Αγγλικής ως δεύτερης γλώσσας, εφόσον αυτή δεν είναι η γλώσσα σπουδών.

Βαθμολογία σε τεστ ακαδημαϊκών γνώσεων: Για κάποια μεταπτυχιακά προγράμματα του εξωτερικού είναι σημαντική η βαθμολογία σε καθιερωμένα αγγλόφωνα τεστ ακαδημαϊκών γνώσεων, όπου εξετάζονται οι ικανότητες των υποψηφίων στους μαθηματικούς υπολογισμούς και στην λογική. Τα καθιερωμένα τεστ είναι το GRE/GRE subject test4 για θετικές επιστήμες και επιστήμες μηχανικού (ζητείται κυρίως σε πανεπιστήμια της Β. Αμερικής) και GMAT ζητείται σε σχολές διοίκησης επιχειρήσεων-business schools (μπορείτε να βρείτε πληροφοριακό υλικό για τα τεστ TOEFL, GRE, GMAT, IELTS ή αντίστοιχα στις ιστοσελίδες http://www.tofl.org, http://www.gre.org, http://www.gmat.org, http://www.britishcouncil.gr/exam/ielts). Ο οργανισμός Educational Testing Service http://www.ets.org είναι αρμόδιος για τα παραπάνω τεστ καθώς και για το τεστ γνώσεων της Αγγλικής γλώσσας TOEFL4.

Αφού συγκεντρώσετε τις πρώτες βασικές πληροφορίες, φτιάξτε μία λίστα με σχολές που ενδιαφέρεστε να φοιτήσετε. Ζητήστε πληροφορίες για μεταπτυχιακά προγράμματα μέσω του γραφείου μας, γράψτε στα πανεπιστήμια που σας ενδιαφέρουν, ή στείλετε e-mail μέσω της σελίδας που έχουν στο Διαδίκτυο (τα περισσότερα πανεπιστήμια διαθέτουν τέτοιες), για φόρμες αιτήσεων, οδηγό σπουδών/προγραμμάτων και υποτροφιών. Επικοινωνήστε με 10-20 πανεπιστήμια καθώς υπάρχει ανταγωνισμός στις υποψηφιότητες των εισακτέων σε μεταπτυχιακά προγράμματα και είναι καλό να έχετε εναλλακτικές λύσεις.

Στην πρώτη επαφή σας με τα τμήματα είναι απαραίτητο να αναφέρετε κάποια βασικά στοιχεία για να εξυπηρετηθείτε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο:

• Δώσετε στοιχεία για τις προπτυχιακές σπουδές σας (πανεπιστήμιο, τμήμα, τίτλος, αντικείμενο, διάρκεια σπουδών).
• Ζητήστε πληροφορίες (οδηγό σπουδών, πακέτο αίτησης, πηγές χρηματοδότησης σπουδών του πανεπιστημίου, η ζωή στην πανεπιστημιούπολη ή και στην χώρα εφόσον πρόκειται για σπουδές στο εξωτερικό).

Υπόδειγμα e-mail για να ζητήσετε υλικό αιτήσεων από αγγλόφωνα πανεπιστήμια:

Σχετικά με τις διαδικασίες αιτήσεως σε κάποιο μεταπτυχιακό πρόγραμμα λάβετε υπόψη τα εξής:

1. Σιγουρευτείτε ότι έχετε πάρει τις πιο πρόσφατες πληροφορίες για τις σχολές και τα προγράμματα που υποβάλλετε αίτηση. 
2. Διαβάστε τις οδηγίες συμπλήρωσης της αίτησης προσεκτικά διότι οι διαδικασίες αιτήσεων διαφέρουν σημαντικά από ίδρυμα σε ίδρυμα και πολλές φορές ανάμεσα στα τμήματα του ίδιου ιδρύματος.
3. Σιγουρευτείτε ότι η αίτησή σας είναι συμπληρωμένη με ακρίβεια, ο φάκελος αίτησης είναι πλήρης και ότι θα φτάσει μέσα στην προθεσμία. 
4. Σε πολλά από τα πανεπιστήμια του εξωτερικού υπάρχουν έξοδα επεξεργασίας της αίτησης-συνήθως σε σχολές διοίκησης επιχειρήσεων.
5. Στείλετε τις αιτήσεις σας συστημένες ή με courier για να είστε σίγουροι ότι θα φτάσουν σωστά και έγκαιρα. 
6. Πάντα στις αιτήσεις για μεταπτυχιακές σπουδές είναι απαραίτητες δύο ή περισσότερες συστατικές επιστολές από καθηγητές που είχατε στο προπτυχιακό επίπεδο (βλ. σχετική παράγραφο). 
7. Σκοπός σας είναι να συντάξετε μία αίτηση όσο το δυνατόν πιο ενδιαφέρουσα και περιεκτική σε πληροφορίες, για αυτό συμπεριλάβετε και άλλο υλικό όπως βιογραφικό σημείωμα (το προσωπικό του γραφείου μας μπορεί να σας βοηθήσει στην σύνταξη του βιογραφικού σας). 
8. Όπου υπάρχει η δυνατότητα υποβολής αίτησης μέσω Internet να την προτιμήσετε. Βοηθάει στο να προλάβετε τις προθεσμίες.

Ανάλογα με την χώρα σπουδών που θα επιλέξετε, διαφέρει το χρονοδιάγραμμα των δραστηριοτήτων που χρειάζεται να ακολουθήσετε, προκειμένου να γίνετε δεκτός σε κάποιο μεταπτυχιακό πρόγραμμα. Η διαδικασία αναζήτησης μεταπτυχιακού προγράμματος πρέπει να αρχίσει περίπου 12-18 μήνες πριν την αναμενόμενη ημερομηνία εισαγωγής.

Δώσετε ιδιαίτερη προσοχή στις προθεσμίες αποστολής των αιτήσεων, αλλά και στις ημερομηνίες προκήρυξης και εισαγωγής των μεταπτυχιακών προγραμμάτων που σας ενδιαφέρουν.

Όσον αφορά προθεσμίες και ημερομηνίες λάβετε υπόψη σας ότι:

1) Σε γενικές γραμμές και για τις περισσότερες χώρες, οι προκηρύξεις μεταπτυχιακών προγραμμάτων που ξεκινούν την περίοδο Σεπτεμβρίου-Οκτωβρίου, δημοσιεύονται από Ιανουάριο έως Μάιο του ίδιου ημερολογιακού έτους με προθεσμίες μέσα στο πρώτο εξάμηνο του ίδιου έτους. Σε περιπτώσεις όπως αυτής των ΗΠΑ, οι προθεσμίες αποστολής αιτήσεων είναι πολύ νωρίτερα, δηλ. Νοέμβριο-Δεκέμβριο του προηγούμενου ημερολογιακού έτους.

2) Στις περισσότερες περιπτώσεις η εισαγωγή φοιτητών σε μεταπτυχιακά προγράμματα γίνεται στις αρχές του μονού εξαμήνου του ακαδημαϊκού έτους (Σεπτέμβριο-Οκτώβριο). Υπάρχουν λίγες περιπτώσεις προγραμμάτων που η εισαγωγή των φοιτητών είναι μονάχα το ζυγό ακαδημαϊκό εξάμηνο (Ιανουάριος-Φεβρουάριος). Επίσης, υπάρχουν χώρες όπως π.χ. οι ΗΠΑ και ο Καναδάς που έχουν 3 περιόδους εισαγωγής φοιτητών.

3) Υπάρχουν δυο ειδών προθεσμίες αποστολής αιτήσεων. Είτε το πακέτο αίτησης πρέπει να έχει σφραγίδα ταχυδρομείου πριν από κάποια ημερομηνία ή πρέπει να το παραλάβει το πανεπιστήμιο πριν από κάποια δεδομένη ημερομηνία. Αυτό συνήθως αναγράφεται στις αιτήσεις. Πρέπει λοιπόν να διαβάσετε με προσοχή τις σχετικές οδηγίες που συνοδεύουν ξεχωριστά κάθε αίτηση.

4) Ενδέχεται, το πακέτο αίτησής σας να μην είναι πλήρες την προθεσμία που σας ζητούν, όσον αφορά:

(α) Την τελική σας βαθμολογία και το πτυχίο/δίπλωμα. Σαφώς μπορείτε να κάνετε αίτηση για μεταπτυχιακά, χωρίς να έχετε πάρει ακόμα το πτυχίο/δίπλωμα, εφόσον βρίσκεστε στο τελευταίο έτος/εξάμηνο των προπτυχιακών σπουδών σας και δηλώσετε την αναμενόμενη ημερομηνία αποφοίτησης. Όσον αφορά την βαθμολογία, δηλώστε τον μέσο όρο των μαθημάτων σας ή/και την αναμενόμενη τελική σας βαθμολογία, ανάλογα με το πως ορίζεται στην αίτηση.

(β) Τα αποτελέσματα των εξετάσεων TOEFL, GRE, GMAT. Στις περιπτώσεις που χρειάζονται αυτά τα τεστ, καλό είναι να ενδιαφερθείτε από νωρίς, να προετοιμασθείτε κατάλληλα και να προγραμματίσετε να εξετασθείτε έγκαιρα. Παρ’ όλα αυτά, αν δεν ορίζεται διαφορετικά από τις οδηγίες, συνήθως τα πανεπιστήμια ζητούν να αναφέρετε στην αίτηση την ημερομηνία που δώσατε τα τεστ και την αναμενόμενη ημερομηνία των αποτελεσμάτων.

Ακολουθεί ένα χρονοδιάγραμμα (αφορά κατά βάση μεταπτυχιακές σπουδές στο εξωτερικό) με τις δραστηριότητες που προτείνουμε να ακολουθήσετε από την αρχή της διαδικασίας, για την επιλογή μέχρι την εισαγωγή σας στο πανεπιστήμιο. Προσαρμόστε το ανάλογα με τις ημερομηνίες και προθεσμίες που ορίζουν τα μεταπτυχιακά προγράμματα που έχετε επιλέξει.

3 ακαδημαϊκά εξάμηνα (12-18 μήνες) πριν την αναμενόμενη ημερομηνία εισαγωγής στο πανεπιστήμιο

• Επισκεφθείτε το Γραφείο Διασύνδεσης. Μιλήστε στον υπεύθυνο σύμβουλο για τους τρόπους αναζήτησης μεταπτυχιακών σπουδών. Θα σας καθοδηγήσει με οδηγούς και πηγές πληροφόρησης για να επιλέξετε πιθανά πανεπιστήμια και μεταπτυχιακά προγράμματα στα οποία θα θέλατε να κάνετε αίτηση.
• Ενημερωθείτε από το Γραφείο Διασύνδεσης για τις υποτροφίες.
• Αναζητήσετε πληροφορίες για τα τεστ γλώσσας και ακαδημαϊκών γνώσεων εφόσον χρειάζονται για τις αιτήσεις σας.
• Αφού συγκεντρώσετε τις σχετικές πληροφορίες φτιάξτε μία λίστα με σχολές που πραγματικά ενδιαφέρεστε να φοιτήσετε.

2-3 ακαδημαϊκά εξάμηνα (8-15 μήνες) πριν την αναμενόμενη ημερομηνία εισαγωγής στο πανεπιστήμιο

• Επικοινωνήστε με 10-20 πανεπιστήμια για να σας στείλουν πληροφορίες και αιτήσεις εγγραφής για τα μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών που σας ενδιαφέρουν.
• Κάντε αιτήσεις σε όποια από τα τεστ TOEFL-GRE-GMAT πρέπει να εξεταστείτε.

2 ακαδημαϊκά εξάμηνα (7-12 μήνες) πριν την αναμενόμενη ημερομηνία εισαγωγής στο πανεπιστήμιο

• Δώστε εξετάσεις στα τεστ.
• Συγκεντρώσετε το υλικό που είναι απαραίτητο για τις αιτήσεις.
• Φροντίσετε να πάρετε τις συστατικές επιστολές.

1-2 ακαδημαϊκά εξάμηνα (10-4 μήνες) πριν την ημερομηνία εισαγωγής στο πανεπιστήμιο

• Στείλτε τις αιτήσεις εγγραφής (Σε κάποιες περιπτώσεις για την επεξεργασία της αίτησης υπάρχει χρέωση -application fee 25-100 euro ανάλογα με το ίδρυμα) και οικονομικής βοήθειας στα πανεπιστήμια, ανάλογα με τις προθεσμίες υποβολής αιτήσεων του κάθε πανεπιστημίου.
• Ελέγξτε ότι το πακέτο της αίτησης σας έχει φτάσει στο πανεπιστήμιο και ότι είναι πλήρες.

3-5 μήνες πριν την ημερομηνία εισαγωγής στο πανεπιστήμιο

• Εφόσον έχουν φτάσει οι απαντήσεις από τα πανεπιστήμια σχετικά με την αίτησή σας, επιλέξετε από τα προγράμματα που γίνατε δεκτοί, εκείνο που θέλετε να παρακολουθήσετε.
• Επικοινωνήστε για την αποδοχή σας μέχρι την συγκεκριμένη ημερομηνία που ορίζεται.
• Ειδοποιήστε σχετικά και τα πανεπιστήμια που σας δέχτηκαν αλλά εσείς απορρίψατε.

2-3 μήνες πριν την ημερομηνία εισαγωγής στο πανεπιστήμιο

Φροντίστε τις λεπτομέρειες για το ταξίδι σας, την διαμονή σας, το συνάλλαγμα και την βίζα εφόσον είναι απαραίτητα.

2-3 εβδομάδες πριν την ημερομηνία έναρξης μαθημάτων

Μεταβείτε στον τόπο σπουδών για εγκλιματισμό και διεκπεραίωση τυπικών διαδικασιών σχετικά με την έναρξη των σπουδών σας στο πανεπιστήμιο.

Στο πακέτο αιτήσεως που πρέπει να στείλετε σε πανεπιστήμια για υποψηφιότητα σε πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών, σας ζητούν αρκετές φορές να συμπεριλάβετε μία έκθεση ενδιαφερόντων/αυτοπεριγραφική έκθεση/προσωπική δήλωση, όπου με συντομία πρέπει να δώσετε πληροφορίες για τις σπουδές, τις γνώσεις σας και τους λόγους για τους οποίους επιλέγετε το συγκεκριμένο μεταπτυχιακό πρόγραμμα. Η επιτροπή μπορεί να κρίνει μέσω αυτής της γραπτής δήλωσης τις ικανότητές σας στον γραπτό λόγο και στην σύντομη παρουσίαση ιδεών.

ΑΓΓΛΙΚΗ ΟΡΟΛΟΓΙΑ: "application essay/personal statement/statement of purpose".

ΜΟΡΦΗ ΕΚΘΕΣΗΣ
Κάθε μεταπτυχιακό πρόγραμμα απαιτεί διαφορετική έκθεση. Μερικά προγράμματα, μπορεί να ζητήσουν περισσότερες από μία εκθέσεις. Πριν αρχίσετε να γράφετε, μελετήστε προσεκτικά τις σχετικές οδηγίες που δίδονται στις αιτήσεις, από το συγκεκριμένο τμήμα στο οποίο θέτετε υποψηφιότητα. Η έκθεση μπορεί να έχει:

• την μορφή ελεύθερου κειμένου ή
• προκαθορισμένα, το περιεχόμενο και την έκταση κειμένου.

Βεβαιωθείτε ότι απαντάτε/περιγράφετε στην έκθεση με σαφήνεια τα συγκεκριμένα στοιχεία που σας ζητάνε.

Εφόσον δεν δίνονται οδηγίες, η οργάνωση και το περιεχόμενο είναι προσωπική σας υπόθεση καθώς τα στοιχεία που πρέπει να συμπεριλάβετε είναι περιγραφή των δικών σας ιδεών, ενδιαφερόντων και στόχων. Εσείς πρέπει να αποφασίσετε για τον τρόπο με τον οποίο θέλετε να παρουσιάσετε τον εαυτό σας.

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ 
Ανεξάρτητα από το περιεχόμενο της έκθεσης που σας ζητάνε οι αιτήσεις, υπάρχουν πληροφορίες οι οποίες ενδιαφέρουν και αξιολογούνται από την επιτροπή επιλογής υποψηφίων, όπως:

1) Το εκπαιδευτικό σας υπόβαθρο και τα ενδιαφέροντά σας σε επίπεδο ακαδημαϊκό και ερευνητικό. 
2) Οι λόγοι που σας οδήγησαν στην επιλογή του συγκεκριμένου γνωστικού αντικειμένου και του συγκεκριμένου πανεπιστημίου /μεταπτυχιακού προγράμματος. 
3) Εμπειρίες που είχατε, στον ακαδημαϊκό χώρο ή/και σε επαγγελματικούς χώρους, που σχετίζονται με την επιλογή σας για μεταπτυχιακές σπουδές. 
4) Οι μελλοντικοί επαγγελματικοί στόχοι σας, σε σχέση με το περιεχόμενο του μεταπτυχιακού προγράμματος σπουδών στο οποίο θέτετε υποψηφιότητα.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ
Σε κάποια έντυπα αιτήσεων μπορεί να σας ζητηθεί να γράψετε μία προσωπική ιστορία ή να περιγράψετε εμπειρίες που είχατε, σε προσωπικό επίπεδο και που σας οδήγησαν στην επιλογή της μεταπτυχιακής εκπαίδευσης και στο συγκεκριμένο τομέα σπουδών.

Σε γενικές γραμμές τέτοιου είδους πληροφορίες πρέπει να σχετίζονται με το ενδιαφέρον σας για το αντικείμενο σπουδών που επιλέξατε. Καθώς εσείς κρίνετε ποιες αναφορές πρέπει να συμπεριλάβετε ή να αποκλείσετε, προσπαθήστε να κρατήσετε ισορροπία ανάμεσα σε πληροφορίες προσωπικές, ακαδημαϊκού περιεχομένου και πληροφορίες που σχετίζονται με επαγγελματικά θέματα, έτσι ώστε να ταιριάζουν στην προσωπικότητα, στους στόχους σας αλλά και στις απαιτήσεις της αίτησης.

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΑΥΤΟΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ
Στην συνέχεια σας προτείνουμε την δομή της αυτοπεριγραφικής έκθεσης σε περίπτωση που έχει την μορφή ελεύθερου κειμένου.

ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ
1. Δείξτε μέσα από την έκθεση ότι διαθέτετε κίνητρα και ικανότητες για να πετύχετε στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα που επιλέξατε.
2. Γράψτε περιεκτικά και προσπαθήστε να κρατήσετε το ενδιαφέρον του αναγνώστη. 
3. Δώστε ιδιαίτερη προσοχή στη γλώσσα που χρησιμοποιείτε, στη σύνταξη και στην ορθογραφία. Επίσης στην συνολική καλαισθησία του τυπωμένου γραπτού. 
4. Δώστε την έκθεσή σας σε τρίτους (σύμβουλοι ΓΔΣ, καθηγητές) να την διαβάσουν και να σας πουν τις παρατηρήσεις τους, όπως π.χ. ελλείψεις πληροφοριών, ασάφειες κλπ.

ΑΠΟ ΠΟΙΟΥΣ ΘΑ ΖΗΤΗΣΕΤΕ ΣΥΣΤΑΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ
Οι καλές συστατικές επιστολές από καθηγητές του πανεπιστημίου σας είναι ιδιαίτερα σημαντικές για την αξιολόγηση της αίτησής σας. Από ποιους θα ζητήσετε συστατική επιστολή; Επιλέξετε καθηγητές που σας γνωρίζουν και μπορούν να αναφερθούν στα διαφορετικά προσόντα, στις ικανότητες και δραστηριότητές σας. Κατ’ αρχήν τον επιβλέποντα καθηγητή της διπλωματικής εργασίας σας. Καθηγητές στα μαθήματα των οποίων έχετε καλή βαθμολογία, καλή κατάταξη και κατά προτίμηση σχετικούς με το αντικείμενο του μεταπτυχιακού προγράμματος στο οποίο θέλετε να κάνετε αίτηση. Αν δεν σας γνωρίζουν προσωπικά μην απογοητεύεστε. Πείτε τους ποιοι είστε, την βαθμολογία σας στα μαθήματά τους, ποιος υπολογίζετε ότι θα είναι ο τελικός σας βαθμός, ποια είναι τα ερευνητικά σας ενδιαφέροντα. Επίσης ένα κριτήριο για την επιλογή του καθηγητή που θα γράψει τη συστατική επιστολή είναι το αν είναι γνωστός στο εξωτερικό για την ερευνητική και ακαδημαϊκή του πορεία. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να ενημερώσετε τους καθηγητές που θα σας δώσουν συστατική επιστολή σε ποιες χώρες, πανεπιστήμια, προγράμματα θα κάνετε αίτηση και για ποιο λόγο τα επιλέξατε.

Συστατικές επιστολές από μη ακαδημαϊκό χώρο, όπως π.χ. εργασιακό χώρο γίνονται αποδεκτές εφόσον η εργασία που κάνατε αφορά άμεσα το αντικείμενο σπουδών του μεταπτυχιακού προγράμματος στο οποίο κάνετε αίτηση. Διαφορετικά σπάνια βοηθάνε την αίτησή σας. Το ίδιο ισχύει και για άλλες πηγές από τις οποίες μπορείτε να πάρετε συστατικές επιστολές όπως π.χ. συνεργάτες με τους οποίους έχετε ολοκληρώσει κάποιο σημαντικό έργο ή οργανισμό/ίδρυμα από το οποίο έχετε βραβευθεί ή έχετε πάρει υποτροφία.

Επίσης:
1) Για υποψηφιότητα σε πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών, σας ζητούν στην πλειοψηφία των περιπτώσεων 2-3 συστατικές επιστολές.
2) Φροντίστε να ζητήσετε έγκαιρα τις επιστολές από τους καθηγητές σας και σε παραπάνω από ένα αντίγραφα. Δώστε τους αρκετό χρονικό περιθώριο για την συγγραφή της επιστολής- τουλάχιστον 1-2 εβδομάδες.
3) Σε αρκετές περιπτώσεις υπάρχουν ειδικές φόρμες/αναφορές που πρέπει να συμπληρώσει ο συντάκτης/αξιολογητής. Αυτού του τύπου οι συστατικές επιστολές είναι συνήθως εμπιστευτικές και απαιτείται από τους συντάκτες της επιστολής να ταχυδρομηθούν απ΄ευθείας στην επιτροπή αξιολόγησης υποψηφίων.

ΤΙ ΘΑ ΑΝΑΦΕΡΕΙ Η ΕΠΙΣΤΟΛΗ
Τα κύρια σημεία μίας συστατικής επιστολής είναι τα εξής:

1) Πρόλογος: σε ποιόν υποψήφιο αναφέρεται και ποιος ο σκοπός της συστατικής επιστολής.
2) Ποιο το χρονικό διάστημα και με ποιο τρόπο γνωρίζει ο συντάκτης της επιστολής τον υποψήφιο.
3) Επιδόσεις του υποψηφίου σε μαθήματα/εργασίες και η κατάταξή του συγκριτικά στο έτος του. Ειδικές πληροφορίες-επιτεύγματα που τυχόν είναι γνωστά στον συντάκτη (έρευνα, δημοσιεύσεις κα).
4) Γενική κρίση για την επιστημονική κατάρτιση και τις δυνατότητες στη θέση που ζητεί.
5) Γενική κρίση του χαρακτήρα και της προσωπικότητας του υποψηφίου.
6) Τελική σύσταση.

Φροντίστε να δώσετε στον συντάκτη το βιογραφικό σας σημείωμα αν νομίζετε ότι οι πληροφορίες που έχει για τις επιδόσεις σας δεν είναι αρκετές ή ενημερώστε τον σχετικά με τις δραστηριότητες που θα θέλατε να τονίσει στην επιστολή.

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΗΣ ΣΥΣΤΑΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΟΛΗΣ
Θα πρέπει να γνωρίζετε ότι οι συστατικές επιστολές ελέγχονται μεταξύ άλλων στοιχείων, και σχετικά με την εγκυρότητά τους. Τα βασικά 5 στοιχεία στα οποία εξετάζονται οι συστατικές επιστολές είναι τα εξής:

1) Ερευνάται κατά πόσο η συστατική επιστολή που καταθέτει ο υποψήφιος είναι πρωτότυπη. Αν πρόκειται για φωτοαντίγραφο ή είναι ανυπόγραφη, τότε απορρίπτεται διότι δεν αποτελεί πρωτότυπη επιστολή.
2) Εξετάζεται αν η συστατική επιστολή έχει συνταχθεί στο πρόσφατο παρελθόν ή αντίθετα περιγράφει καταστάσεις στις οποίες συμμετείχε ο υποψήφιος αρκετά χρόνια πριν. Η συστατική επιστολή που αναφέρεται σε δραστηριότητες του παρελθόντος έχει μικρή αξία. Το πιθανότερο είναι ότι θα βάλει σε σκέψη τους υπεύθυνους αξιολόγησης για τον λόγο που ο συγκεκριμένος υποψήφιος εξακολουθεί να την χρησιμοποιεί αντί μίας πρόσφατης επιστολής.
3) Οι συστατικές επιστολές ελέγχονται και ως προς την αξιοπιστία του ατόμου που την συνέταξε. Οι υπεύθυνοι μπορεί να ερευνήσουν κατά πόσο ο συντάκτης της επιστολής αποτελεί την καλύτερη πηγή πληροφοριών για τα στοιχεία που δίνει.
4) Επίσης ελέγχεται και το ύφος της επιστολής. Εξετάζεται, αν πρόκειται
για ένα γενικό κείμενο που θα μπορούσε να απευθύνεται σε οποιονδήποτε ή αν αντίθετα είναι ένα γράμμα που έχει σταλεί για την συγκεκριμένη περίπτωση. Στην τελευταία περίπτωση η επιστολή κερδίζει σε αξιοπιστία.
5) Τέλος εξετάζεται το επιστολόχαρτο που χρησιμοποιείται. Δηλαδή, αν είναι γραμμένη η συστατική σε επιστολόχαρτο του πανεπιστημίου/οργανισμού/ιδρύματος σε προσωπικό ή λευκό χαρτί.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, για την διαδικασία της τελικής επιλογής υποψηφίων, μπορεί να σας ζητηθεί να δώσετε συνέντευξη. Σε αυτή την περίπτωση πρέπει να προετοιμαστείτε να απαντήσετε σε ερωτήσεις όπως:

1. Ποιοι είναι οι μελλοντικοί στόχοι σας για επαγγελματική καριέρα ;
2. Ποια μαθήματα προτιμάτε και γιατί ;
3. Μιλήστε για τον εαυτό σας.
4. Γιατί επιλέξατε το συγκεκριμένο εκπαιδευτικό ίδρυμα ;
5. Πως θα αντεπεξέλθετε στις οικονομικές απαιτήσεις του προγράμματος ;
6. Τι θα κάνετε αν δεν επιλεγείτε σε αυτό το πρόγραμμα;

Το Γραφείο Διασύνδεσης μπορεί να σας βοηθήσει άμεσα για πληροφορίες μεταπτυχιακών σπουδών ανά χώρα, ενώ τις ειδικές πληροφορίες για κάθε μεταπτυχιακό πρόγραμμα πρέπει να αναζητήσετε στο τμήμα του πανεπιστημίου που το προσφέρει.

1. Εξειδικευμένοι Οδηγοί ανά χώρα, εκδόσεις του Γραφείου Διασύνδεσης, οι οποίες ανανεώνονται κάθε ακαδημαϊκό έτος.
2. Αρχείο – Βιβλιοθήκη : Το ΓΔΣ του Πολυτεχνείου Κρήτης έχει οργανώσει αρχείο μεταπτυχιακών προγραμμάτων με καταλόγους και οδηγούς σπουδών Πανεπιστημίων του εσωτερικού και εξωτερικού, όπως και αρχείο υποτροφιών. Επίσης υπάρχουν ντοσιέ με πληροφορίες για γενικότερα εκπαιδευτικά θέματα ανά χώρα.
3. Αυτοπληροφόρηση μέσω Η/Υ : Με την δική του σελίδα στο Διαδίκτυο, το ΓΔΣ δίνει την δυνατότητα συνεχούς πληροφόρησης στους ενδιαφερόμενους φοιτητές με την πρόσβαση σε:

• κόμβους πληροφοριών πανεπιστημίων σχετικά με μεταπτυχιακές σπουδές σε ελληνικά και ξένα πανεπιστήμια που έχουν σελίδα στο Διαδίκτυο,
• βάσεις δεδομένων για προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών εσωτερικού,
• βάσεις δεδoμένων για υποτροφίες.

4. Εκδηλώσεις Γραφείου: Το γραφείο συνεργάζεται με εκπαιδευτικούς οργανισμούς όπως το Fulbright Foundation, το Βρετανικό Συμβούλιο, το Γαλλικό Ινστιτούτο και τα εκπαιδευτικά τμήματα πρεσβειών. Στα πλαίσια αυτών των συνεργασιών διοργανώνονται από κοινού εκδηλώσεις, ημερίδες και σεμινάρια.

1. Getting in: An Applicant’s Guide to Graduate School Admissions,http://dave.burell.net/guide/, 2005
2. Applying to Ph.D. Programs in Computer Science, Mor Harchol-Balter, Carnegie Mellon University, 2003.
3. Οδηγός Μεταπτυχιακών Σπουδών, Οριζόντια Δικτύωση Γραφείων Διασύνδεσης Ελληνικών Α.Ε.Ι., Υλοποίηση οδηγού: Γραφείο Διασύνδεσης Πολυτεχνείου Κρήτης, 1999.
4. Στο κατώφλι των μεταπτυχιακών, Γραφείο Διασύνδεσης Πολυτεχνείου Κρήτης, 1998.